Guatr ve Saç Dökülmesinin İlişkisi

Saç dökülmelerinin seyrek sebeplerinden biri de tiroide olan hastalıklardan kaynaklanmaktadır. Bu grup dökülmeler telogen efflivium sınıfına sokulmaktadır ama temel soruna yönelik tedavi daha önemlidir.
Boynun ön bölgesinde sınırları net, yutkunmakla hareket eden şişlik şeklinde belirti veren ve guatr hastalığı denilen, tiroidden kaynaklanan hastalığa guatr denir. Her tiroid hastalığında mutlaka dökülme olacak gibi bir kural yoktur.

Guatr farklı çeşitleri olan bir hastalıktır. Gerek belirtileri gerekse saç üzerindeki etkileri farklı şekillerde karşımıza çıkmaktadır.

Guatrdan kaynaklanan saç sorunları iki farklı sebeple olur, tiroid hormonları (aktif T3 ve aktif T4) düşük olabilir ki buna hipotiroidi denir, yüksek olduğu duruma ise hiper tiroidi (tirotoxikoz, zehirli guatr da denir)

Tiroid Hormonu Bozukluğuna Bağlı Saç Sorunları

Zehirli Guatrda Saç Dökülmesi

Burada hormon yüksektir, vücut bazal metabolizması çok artmıştır, hastada terleme, zayıflama, aşırı hareketlilik görülür, iştahta artma, deride incelme, yorgunluk hissi, sıcağa dayanıksızlık,  bunlara ek olarak saçlarda çeşitli değişiklikler olur. Hasta bu değişiklikleri dökülme olarak yorumlasa da gerçek anlamda kökten dökülme şeklinde değildir.

• Kökten veya uçtan kırılma
• Saç tellerinde incelme
• Matlaşma
• Çatallaşma
• Çabuk kırılma
• Saçın uzamasının yavaşlaması
• Dayanıksızlaşma

Bu değişikliklerin nedeni tam izah edilememiştir, hormonların (T3 T4) zehirli düzeylerde olması hücre metabolizmasını bozarak bunlara neden olabilmektedir, diğer taraftan hastanın aşırı hareketlenmesi, telaşlı bir kişiliğe dönüşmesi gibi sebepler de kişisel bakımını aksatmasına neden olabilir.

Zehirli Guatr Saç Dökülmesi Nasıl Durur

İlk iş temel hastalığın tedavisinin yapılması olmalıdır çünkü bu hastalık öldürücü olmasa da yaşam kalitesinde ciddi düşmeye nerden olur, temel sorunun tedavisi başlandıktan aylar sonra saçlardaki sorunlar genellikle kendiliğinden düzelir.

Gerek guatrın tedavisi döneminde ve gerekse sonraki dönemde saçtaki sorunların daha hızlı ve güzel düzelmesi için Xpecia Tablet veya benzeri bir ilaç kullanılması iyi olur. Tablet seçimi cinsiyete uygun olmalıdır. Xpecia tabletin içeriğinde saçın ihtiyaç duyabileceği tüm vitamin, mineral ve diğer maddeler vardır. Saçtaki olumlu değişiklikler 2-3 haftadan sonra köklerde fark edilir.

Hipotiroidide Saç Dökülmesi

Hipotiroidizm zehirli guatrın tam tersidir, T3 ve T4 hormonları olması gerekenden azdır. Buna bağlı olarak metabolizma yavaşlar, hücre metabolizması yavaşlar, bağırsaklardan vitamin, mineral ve diğer besin öğelerinin emilimi azalır. Buna bağlı olarak saçlar da dahil tüm organ ve dokular etkilenir.

Hipotiride durum hipertiroididen farklıdır, saç kaybı kökten dökülme şeklindedir. Erkek tipi dökülmelerde olduğu gibi tepe ve üstlerden değil tüm kafadan dökülme olur yani hastanın ensesi de seyrelir.

Hipotiroidide Saç Dökülmesi Nasıl Önlenir

Yine bütün hastalıklarda lduğu gibi temel hastalık yani hipotiroidi tedavisi başlanır eş zamanlı olarak saçın ihtiyaç duyduğu maddeler alınır, bu konuda da yine saçın tüm ihtiyacını karşılayacak içeriğe sahip Xpecia Tablet veya benzer içerikli bir ilaç alınması sorunu düzeltir. Dökülenlerin önemli bir kısmı 3-4 ayda yeniden çıkmaya başlar ancak saça yönelik ilaçlar daha uzun süre tercihen en az bir yıl devam edilmelidir.

Haşimato Hastalarında Saç Dökülmesi

Haşimato hastalığı tiroid dokusunda hasarla seyreden bir hastalıktır. Otoimmün yani vücudun kendi kendine zarar vermesi şeklinde seyreden bir hastalıktır. Genellikle hormonlarda azalma şeklinde görürüz ancak bazen hipertiroidi yani hormon fazlalığı olarak da görebiliriz.

Haşimatoda saç sorunları hormon azlığı olduğunda yani hipotiroidi olarak karşımıza çıktığında yukarıda tarif ettiğimiz şekilde görülür ve saçla ilgili tedavi yukarda yazıldığı gibi olmalıdır. Seyrek olarak zehirli yani yüksek hormon düzeyi şeklinde olursa bulgular değişecektir bu durumda da yine hipertiroidizm de önerilen saç ilaçları alınmalıdır. Seyrek olarak bir diğer oto immün hastalık olan saçkıran (alopecia areata) şeklinde dökülmeler de olabilmektedir. Haşimatoda saçkıran görülme sıklığı normal topluma kıyasla daha fazladır. Saçkıran tedavisi planlanmadan önce anti TPO bakılmasının bir nedeni de budur. Haşimatoya bağlı olarak gelişen saçkıran (alopecia areata) hastalığının tedavisi haşimato olmadan görülen saçkıran tedavisinden farksızdır. Kortizon ejeksiyonu, SADBE (squarik asit di butyl ester) veya DPCP (di phen ci piron) ile yüksek başarı düzeyleriyle yapılabilir.

Guatr Ameliyatı Saç Döker mi?

Bu sorunun cevabı hem evettir hem de hayırdır. Hayırdır çünkü her tiroid ameliyatı olanda dökülmenin olması beklenmez, evettir çünkü tiroid ameliyatı olanlarda özellikle de total olarak çıkarılan hastalarda saç dökülmesi sıklığı normal topluma kıyasla daha fazladır. Burada birkaç sebep olabilir.

1- Ameliyatla çıkarılan doku sebebiyle hormonlarda azalma olur ve alınan ilaçlar yeterli düzeyde tutamayabilir, bu durumda yukarıda hipotiroidide yazdıklarımız geçerlidir.

2- Ameliyat sonrası alınan ilaçların yan etkisi olarak dökülme olabilir.

3- Asıl sorun haşimato hastalığı ise otoimmün reaksiyonlarla dökülme olabilir.

Burada göz ardı edilmemesi gereken bir diğer husus da ameliyat ve sonrası hastanın yaşadığı stresin etkilerinin de olabileceği ihtimalidir.

Eskiden iyi huylu tiroid hastalıklarının tedavisinde dokunun bir kısmı alınırdı (subtotal tiroidektomi) ve geride kalan kısım zamanla vücudun ihtiyacı kadar hormon üretirdi, tiroid kanserlerinde ise tiroidin tümü çıkarılırdı (total tiroidektomi).

Son yıllarda iyi huylu tiroid hastalıklarının ameliyatından sonra tekrar oluşma sıklığının düşünülenden fazla olması sebebiyle iyi huylu da olsa kötü huylu da olsa tiroid dokusunun tamamı çıkarılmaktadır, buna bağlı olarak ömür boyu hormon ilacı almak gerekmektedir.

Guatr İlaçları saçı Döker mi?

Gerek tiroid ameliyatı sonrası gerekse ameliyat olmadan ilaçla guatr tedavisi olan hastalarda sıkça saç dökülmelerinde artış olduğu görülmektedir. Bu ilaçların (levotiron, tefor) böyle bir yan etkisi yoktur ancak hormonun eksik alımına bağlı hipotiroidi veya fazla alımına bağlı hipertiroidi gelişmesi dökülmenin asıl nedeni olabilir. Hormon dengeleri yakından takip edilip dozu düzenlenirse dökülmenin kendiliğinden düzelmesi beklenir.

Zehirli guatırın tedavisinde kullanılan propicil adlı ilacın böyle bir yan etkisi olduğu bilinmektedir.

Özetle

Her ne kadar tiroid hastalıkları ve tedavileri saçla ilgili sorunlara neden olsa da farklı bir dökülme sebebi de olabileceği akıldan çıkarılmamalı ve ona göre tedaviler planlanmalıdır.

Kaynaklar:

1- Kumar, K. J., Kumar, M. S., Kumar, T. S., & Chavan, A. (2015). Diffuse scalp hair loss due to levothyroxine overdose. Indian Dermatology Online Journal, 6(Suppl 1), S58.

2- Al-Suhaimi, E. A., Al-Riziza, N. A., & Al-Essa, R. A. (2011). Physiological and therapeutical roles of ginger and turmeric on endocrine functions. The American journal of Chinese medicine, 39(02), 215-231.

3- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/333429

4- https://www.webmd.com/connect-to-care/hair-loss/hashimotos-thyroiditis-and-hair-loss

5- https://www.medicalnewstoday.com/articles/326902#summary