Saç biti, halk arasında baş biti de olarak adlandırılan insan saçında yaşamını sürdüren küçük boyutlu parazitlerdir. Bu küçük parazitler kanatsız, yassı, 3 çift bacaklı, emebilen ve sokabilen bir ağıza sahiplerdir. Bitlerin boyutları tipine göre değişiklik göstermektedir. Baş biti ortalama 2-3mm boyutlarındadır ve kafa derisindeki kanla beslenirler. Dolayısıyla kafada meydana gelen bir kaşıntı söz konusu olduğunda bit düşünülebilir.
Sıklıkla okul dönemindeki çocukları etkileyen bitler her ırktan, cinsiyetten insana bulaşma eğilimindedir. Ancak yaşlı insanlarda sebebi tam olarak bilinmiyor olsa da çok fazla görülmemektedir. Baş bitleri her ne kadar yoğunluğuna göre değişiklik gösteriyor olsa da şiddetli kaşıntılara neden olurlar. Bitler aynı zamanda kafaya sirke ismi verilen yumurtalarını da bırakmaktadır. Bu sirkeler ortalama bir hafta içerisinde yumurtadan çıkarlar. Bitler yada sirkeler kaşıntı dışında bir zarar vermez herhangi bir virüs veya hastalık taşımazlar.
Saç bitleri dışında vücut ve kasık biti olmak üzere iki türde mevcuttur. Bitlerin kafada yaşam süresi ortalama olarak 30 gün olarak bilinmektedir. Dişi bitler günde 10 civarı sirkeyi saç diplerine özellikle geceleri bırakır. Sirkeler ortalama bir hafta sonra yumurtadan çıkmakta ve görünür bir hal almaktadır. Takip eden 9-12. günde ise olgunlaşarak erişkin hale gelirler. Sirkeler çoğunlukla benzerliklerinden dolayı kepek ile karıştırılabilir. Ancak kepek saça vurulduğunda düşer, sirkeleri ise elle saç telinden ayırmak oldukça güçtür.
Saç Bitine Ne Sebep Olur, Neden Bitleniriz?
Bitlerin bulaşması ortamın yada kişinin hijyen durumuyla alakasızdır. Bit temiz kirli ayırt etmeksizin herkese bulaşma eğiliminde olan bir parazittir. Toplumda kirli ortamlarda bit oluştuğu ve kirli insanda bit olduğu yönündeki düşünce bilimsel değildir ve gerçeği yansıtmamaktadır. Bulaş yolu kafa kafaya yakın temas doğrultusunda gerçekleşir. Bit bulunan bir bireyden veya bu bireyin kullandığı şapka, giysi, tarak ve benzeri kişisel eşyaların kullanılması ile bit bulaşabilmektedir.
Saç Biti Nasıl Bulaşır?
Kanatları yoktur uçamazlar ve zıplayamazlar, sürünerek hareket ederler. Bir kişiden başka birine bulaşması anlık gerçekleşir. Çoğunlukla kalabalık bir ortamdan veya aile içindeki birinden bulaşırlar. Genellikle okul dönemindeki çocukların birbirleriyle oynadığı esnada kafa kafaya yakın temas halinde bulunduklarında gerçekleşen bir durumdur. Bitler kafa kafaya temasın dışında ortak kullanılan şapka, eşarp, fırça, tarak, havlu, toka, bandana, kulaklık, yastık, koltuk ve yorgan gibi araçlardan bulaşmaktadır. Kedi ve köpek gibi evcil hayvanların bit bulaştırmada herhangi bir rolü bulunmamaktadır.
Saç Biti İçin Kimler Risk Altındadır?
Bitlerin bulaşmasında üst kısımda da belirttiğimiz gibi ortamın, kişilerin veya eşyaların hijyeni ile alakalı bir durum yoktur. Bit kirli yada temiz her ortamdan her kişiye anlık bir temas ile bulaşabilir. Kadınlarda erkeklere nazaran daha fazla görülmektedir. Bunun nedeni tam olarak bilinmemekle beraber kadınların çok daha yakın kafa kafaya temas halinde oturdukları düşünülmektedir. Saç uzunluğunun herhangi bir ilgisi yoktur. Ancak uzun ve kıvırcık saçlı insanlarda bitleri teşhis etmek kısa saça göre çok daha zorludur.
Bitlerin çoğunlukla bulaş gösterdiği riskli durumlar şu şekildedir;
- Okul ortamı (3-12 yaş aralığı çocukların %1-3’ünde saç biti vardır)
- Kalabalık ortamlar ve yakın temas
- Aynı koltukta oturmak veya aynı yatakta uyumak
- Kişisel eşyaları paylaşmak
Saç Biti Belirtileri Nelerdir, Nasıl Anlarız?
Herkes tarafından bildiği gibi bitlenmenin en bilindik belirtisi şiddetli kaşıntıdır. Bu kaşıntılar çoğunlukla gece vakti artış gösterir. Bitler saçın ense ve kulak çevresi gibi bölgelerde konumlanırlar. Ancak saçın herhangi bir yerinde de bulunabilirler. Aşırı sert kaşınmalarda tahriş olabilir ve buna istinaden kaşıntı ile beraber yaralar ve ufak çaplı acı/ağrı söz konusu olabilir. Kaşıntı dışında kafada gıdıklanmada hissedilebilir.